Umowa zlecenie jest jedną z najczęściej stosowanych form zatrudnienia. Zaliczamy ją do umów cywilnoprawnych, ponieważ regulowana jest przez Kodeks Cywilny (art.734-751).
W ramach umowy zlecenia zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonej czynności na rzecz zleceniodawcy. Umowa taka jest bardzo często stosowana, ponieważ wiąże się z niższymi kosztami, swobodą jej zwierania i rozwiązywania oraz mniejszymi „obowiązkami” wobec pracownika, niż przy umowach o pracę. Z uwagi na korzyści płynące z tego rodzaju umowy podlega ona częstszym kontrolom, co do zasadności jej zastosowania. Jeżeli charakter świadczonych zadań, warunki i okoliczności, w których realizowana jest umowa przemawiają za innym rodzajem i innym stosunkiem prawym, takim, od którego powinny był odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne, Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub Państwowa Inspekcja Pracy mogą przeprowadzić kontrolę, zakwestionować rodzaj zawartej umowy i zobowiązać pracodawcę do opłacenia ubezpieczeń. Co istotne, charakter umowy określa nie tylko sama nazwa umowy, ale przede wszystkim jej treść, a także warunki i okoliczności, które towarzyszą jej wykonywaniu.
Jakie korzyści przynosi taka forma współpracy i co na tym zyskają strony umowy?
Jeśli umowa podpisywana jest z osobą, która w świetle prawa uznawana jest za studenta, to musi ona spełniać określone warunki. Student to osoba posiadająca ważną legitymację studencką i kształcąca się na studiach pierwszego lub drugiego stopnia, lub jednolitych studiach magisterskich. Studentem jesteś do momentu:
- złożenia ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu,
- złożenia egzaminu dyplomowego,
- zaliczenia ostatniej przewidzianej w programie studiów praktyki,
- skreślenia z listy studentów.
Studentem w aspekcie prawnym, dotyczącym zawierania umowy zlecenia nie jest:
- uczestnik studiów doktoranckich (studia trzeciego stopnia),
- uczestnik studiów podyplomowych.
Biorąc pod uwagę powyższe informacje przedsiębiorca ma obowiązek zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego oraz ubezpieczeń społecznych osobę zatrudnioną na umowę zlecenie:
- od następnego dnia po wykreśleniu z listy studentów,
- od następnego dnia po obronie pracy dyplomowej, nawet jeśli student nie ukończył jeszcze 26 roku życia,
- od dnia ukończenia 26. roku życia (art. 112 Kodeksu cywilnego stanowi, że przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia. Oznacza to, że np. 26 lat osiąga się z początkiem dnia 26. urodzin, a nie dopiero z jego upływem).
Składki ZUS w przypadku umowy zlecenia zawieranej z osobą posiadającą statut studenta.
Duże zainteresowanie zatrudnianiem studentów na podstawie umowy zlecenia wynika z faktu, że przedsiębiorca nie ma obowiązku odprowadzania składek ZUS za studenta. Temu udogodnieniu podlegają osoby uczące się, które nie ukończyły 26. roku życia. Po tym czasie, mimo posiadania statusu studenta, osoba ucząca się objęta będzie ubezpieczeniem na zasadach ogólnych, w związku z czym konieczne będzie odprowadzanie za nią składek ZUS.
Dokumentem potwierdzającym posiadanie statusu studenta jest ważna legitymacja lub też zaświadczenie wydane przez Dziekanat/Biuro Obsługi Studenta. Osoby studiujące do 26 roku życia mogą korzystać z ubezpieczenia zdrowotnego rodziców. Jeśli student nie ma takiej możliwości, może wnioskować o objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym przez uczelnię.
Sytuacja wygląda zupełnie inaczej, gdy student jest zatrudniony u tego samego pracodawcy na umowę o pracę oraz umowę zlecenie. W takiej sytuacji przedsiębiorca zmuszony jest do odprowadzenia składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne.
Jeżeli jednak student zatrudniony na umowie zlecenie zostaje dodatkowo zatrudniony na umowę o pracę u innego przedsiębiorcy, zastosowanie znajduje zwolnienie z opłacania składek ZUS z tytułu posiadania statusu studenta.
Wynagrodzenie minimalne i zwolnienie z podatku.
Ustawa określa wysokość minimalnego wynagrodzenia za godzinę pracy, które od kilku lat sukcesywnie wzrasta, a w chwili obecnej wynosi 19,70 zł brutto. Od 1 stycznia 2023 roku będzie wynosiła 22,10 zł brutto, a od 1 lipca 2023 roku 22,50 zł brutto za każdą godzinę świadczenia zlecenia.
Student do 26 roku życia zwolniony jest z podatku. W sierpniu 2019 roku wprowadzono przepisy dotyczące zwolnień podatkowych dla młodych, które są najkorzystniejsze dla studentów zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia. Studenci nie są objęci obowiązkiem zgłoszenia do ubezpieczeń, czyli od ich wynagrodzenia nie są potrącane składki ZUS. Nie jest również pobierana od nich zaliczki na podatek dochodowy (PIT). To oznacza, że kwota brutto jest jednocześnie kwotą do wypłaty (czyli netto).
Prawa studenta zatrudnionego na umowę zlecenie!
Warto pamiętać, że zleceniobiorcy (osoby posiadające status studenta) nie są związani prawem w kwestiach:
- urlopu wypoczynkowego i jego udzielania,
- ochrony przed wypowiedzeniem umowy,
- wynagrodzenia za okres choroby.
Podsumowując, zatrudnienie studenta na umowę zlecenie jest opłacalne zarówno dla zleceniobiorcy, jak i zleceniodawcy. Przedsiębiorca nie opłaca za taką osobę składek ZUS, czyli koszty zatrudnienia sią niższe. Natomiast zleceniobiorca nie opłaca podatku i składek, czyli otrzymuje za swoją pracę kwotę netto równą kwocie brutto.
Jeżeli masz wątpliwości, czy zawierana umowa jest zgodna z prawem lub potrzebujesz wsparcia w zakresie przestrzegania prawa pracy przez pracodawcę, możesz skontaktować się z Państwową Inspekcją Pracy, Okręgowym Inspektoratem Pracy w Poznaniu https://poznan.pip.gov.pl/pl/
